Theo sử sách và truyền miệng trong dân gian, nghề chạm khắc gỗ tại Thiết Úng đã tồn tại nhiều thế kỷ. Trong thời nhà Nguyễn, nhiều nghệ nhân của làng đã được triều đình mời vào cung để chế tác các công trình kiến trúc, thậm chí nhiều người được phong tước.

Với truyền thống nghề lâu đời, Thiết Úng đã hình thành một hệ thống sản xuất gỗ mỹ nghệ quy mô, trở thành đòn bẩy kinh tế quan trọng cho địa phương.

Theo đồng chí Đào Quang Trung - trưởng thôn Thiết Úng “Thiết Úng là trung tâm nghề điêu khắc gỗ truyền thống của xã Vân Hà cũ, nay là xã Thư Lâm, tại thôn có khoảng 80% hộ gia đình tham gia vào sản xuất hoặc kinh doanh gỗ mỹ nghệ. Sản phẩm của làng rất đa dạng: từ nội thất (tủ, bàn ghế, đồ thờ), tượng gỗ, tranh phù điêu, đến hình tượng linh thú, tượng Phúc - Lộc - Thọ,… Những sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế như Trung Quốc, Nhật Bản, châu Âu… Nhiều sản phẩm gỗ mỹ nghệ của thôn được công nhận đạt tiêu chuẩn 3-4 sao OCOP. 100% sản phẩm OCOP gỗ thủ công của thôn được gắn QR code và hệ thống truy xuất nguồn gốc. Người tiêu dùng có thể quét mã để biết xuất xứ sản phẩm. Việc áp dụng truy xuất nguồn gốc giúp nâng cao uy tín sản phẩm, tránh làm giả và bảo vệ thương hiệu làng nghề. Thôn có 14 nghệ nhân được UBND thành phố Hà Nội công nhận”.

Nghề gỗ mỹ nghệ ở Thiết Úng là nguồn thu nhập chính cho rất nhiều hộ gia đình trong thôn. Thợ phụ có thu nhập khoảng từ 250 - 450 nghìn đồng/người/ngày công. Còn với thợ có tay nghề thu nhập từ 750 - 1.500 nghìn đồng/ngày. Đồng chí Trung chia sẻ thêm.

Nghề gỗ tại Thiết Úng không chỉ giữ gìn truyền thống mà còn áp dụng công nghệ hiện đại. Các nghệ nhân sử dụng máy CNC để khắc các chi tiết tinh xảo, kết hợp cùng tay nghề thủ công để tạo nên các tượng, tranh có “hồn”.

Việc phát triển mạnh nghề gỗ mỹ nghệ giúp Thiết Úng trở thành một điểm sáng trong phong trào xây dựng nông thôn mới. Sự phát triển nghề còn góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, từ chủ yếu là nông nghiệp sang công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp. Nhờ đó, người dân có thu nhập cao hơn, giảm phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp truyền thống.

Một bước tiến mới cho Thiết Úng là phát triển du lịch làng nghề. UBND TP. Hà Nội đã công nhận làng nghề gỗ mỹ nghệ Thiết Úng là điểm du lịch theo Quyết định số 1567. Trong lễ khai mạc Tuần Du lịch Làng nghề Vân Hà tổ chức từ ngày 7-12/2/2025, khu Trung tâm Thiết kế sáng tạo đã được ra mắt để trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm OCOP của làng nghề. Tại đây, du khách có thể tham quan quy trình sản xuất gỗ, thử sức khắc gỗ, nghe kể chuyện nghề, khám phá ngôi đình làng, đền thờ, tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống.

Đồng chí Đào Quang Trung - trưởng thôn Thiết Úng xã Thư Lâm cho biết “Không chỉ là nguồn thu kinh tế, nghề gỗ Thiết Úng còn mang giá trị văn hóa sâu sắc. Nghệ thuật chạm khắc gỗ là biểu tượng của tinh thần sáng tạo, khéo léo, năng lực nghệ nhân của người dân Thiết Úng. Việc giữ gìn nghề truyền thống là cách bảo tồn di sản văn hóa, tiếp nối truyền thống lâu đời của làng nghề. Du lịch làng nghề cũng tạo cơ hội để du khách hiểu rõ hơn về cuộc sống, lịch sử và văn hóa làng quê Bắc Bộ, từ đó nâng cao nhận thức bảo tồn văn hóa truyền thống. Kinh tế phát triển nghề giúp nâng cao chất lượng sống của người dân, giảm bớt đói nghèo, tạo việc làm bền vững, đồng thời thúc đẩy xây dựng nông thôn mới”.

Sản phẩm gỗ mỹ nghệ Thiết Úng thường xuyên tham gia các hội chợ, triển lãm, kết nối với các doanh nghiệp thương mại để mở rộng kênh bán hàng, cả nội địa lẫn xuất khẩu.

“Làng nghề gỗ mỹ nghệ Thiết Úng, xã Thư Lâm là một ví dụ điển hình về cách mà một làng nghề truyền thống có thể chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một lực lượng kinh tế trụ cột, đồng thời giữ gìn giá trị văn hóa và tiếp cận xu hướng hiện đại. Với quy mô hộ gia đình lớn, sản phẩm đa dạng, mạng lưới thị trường nội địa và xuất khẩu, cùng với sự giúp đỡ của chính quyền địa phương các chương trình như OCOP, Thiết Úng đã và đang phát huy thế mạnh để phát triển kinh tế bền vững” ông Đồng Quang Chính - Giám đốc HTX Đức Anh chia sẻ.

Việc phát triển du lịch làng nghề - thông qua các hoạt động trải nghiệm, trung tâm sáng tạo và quảng bá sản phẩm - mở ra cơ hội lớn để người dân đa dạng hóa nguồn thu. Tuy nhiên, để giữ vững và phát triển lâu dài, làng nghề cần tiếp tục đổi mới, bảo vệ nguồn nguyên liệu, truyền nghề cho thế hệ trẻ và xây dựng thương hiệu mạnh.

Nhìn chung, Thiết Ứng không chỉ là một làng nghề gỗ, mà còn là một biểu tượng của sự giao hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa văn hóa và kinh tế - một mô hình phát triển mà nhiều làng nghề khác có thể tham khảo và học tập.

Nguồn: https://doanhnghiepthuonghieu.vn/ban-tay-tai-hoa-tao-nen-san-pham-ocop1-p67499.html 

Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu