Chủ trì hội thảo là ông Lê Hải Bình – Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Cùng điều hành chương trình còn có ông Phan Xuân Thủy – Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và ông Nguyễn Minh Hồng – Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông.

Dự Hội thảo có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội Triệu Thế Hùng, Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VHTTDL) Lưu Đình Phúc; lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội, đại biểu Quốc hội, các chuyên gia truyền thông, nhà báo, nhà khoa học, luật sư…

Phát biểu khai mạc, ông Phan Xuân Thủy - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Việc nhấn mạnh rằng việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Báo chí không chỉ nhằm đáp ứng những yêu cầu thực tiễn, mà còn mang tính chất kiến tạo, mở đường cho báo chí phát triển bền vững trong môi trường truyền thông số và toàn cầu hóa.

Ba nội dung trọng tại hội thảo gồm: xây dựng mô hình tổ hợp cơ quan báo chí trong bối cảnh sáp nhập hệ thống báo chí; tăng cường liên kết để phát huy nguồn lực xã hội; và giải bài toán cạnh tranh giữa báo chí chính thống với mạng xã hội và các nền tảng xuyên biên giới.

Một trong những nội dung nổi bật được trình bày tại hội thảo là tham luận của ông Lưu Đình Phúc – Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VHTT&DL), giới thiệu những điểm mới trong Dự thảo Luật Báo chí sửa đổi. Dự thảo này cụ thể hóa 4 chính sách lớn theo Nghị quyết 148/NQ-CP ngày 22/9/2024 của Chính phủ: tăng cường quản lý báo chí; nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo; phát triển kinh tế báo chí; và quản lý báo chí trong môi trường mạng.

Dự thảo đưa ra định hướng quản lý theo nguyên tắc minh bạch, phân định rõ vai trò giữa trung ương và địa phương. Khoảng 30 nội dung sẽ được hướng dẫn chi tiết bởi Chính phủ và các bộ ngành, trong đó Bộ VHTT&DL phụ trách các vấn đề như cấp thẻ nhà báo, giấy phép hoạt động, văn phòng đại diện, bản tin, đặc san…

Đáng chú ý, dự thảo phân biệt rõ khái niệm các loại hình báo chí – động thái nhằm khắc phục tình trạng “báo hóa” tạp chí. Theo đó, tạp chí được xác định là sản phẩm chuyên biệt, chuyên ngành, chỉ cập nhật thông tin liên quan đến cơ quan chủ quản. Các sản phẩm như bản tin, đặc san tiếp tục được công nhận là sản phẩm báo chí, trong khi trang thông tin điện tử tổng hợp sẽ không được coi là báo chí.

Một bước đi mang tính chiến lược khác là việc luật hóa mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực theo hướng đa phương tiện, vận hành như doanh nghiệp. Theo mô hình này, một tổ hợp có thể gồm nhiều đơn vị thành viên, hoạt động theo cơ chế tài chính linh hoạt, thậm chí được phép đầu tư hoặc góp vốn vào doanh nghiệp truyền thông.

Để tăng cường quản lý nội dung báo chí trên không gian mạng, dự thảo quy định các kênh thông tin sử dụng nền tảng số và ứng dụng Internet phải đăng ký với cơ quan chức năng, đồng thời tuân thủ các chuẩn mực về an ninh mạng và các cam kết quốc tế liên quan.

Một điểm mới quan trọng khác là vai trò của Hội Nhà báo Việt Nam được mở rộng, trở thành cơ quan giám sát đạo đức nghề nghiệp người làm báo, bước đi được kỳ vọng góp phần nâng cao chuẩn mực và tính chuyên nghiệp trong hoạt động báo chí.

Về cấp thẻ nhà báo, dự thảo đề xuất bỏ quy định kỳ hạn cứng, thay bằng thời hạn 5 năm kể từ ngày cấp và có thể được đổi nếu đáp ứng đủ điều kiện. Tuy nhiên, người làm việc tại tạp chí khoa học sẽ không thuộc diện được cấp thẻ.

Ngoài ra, quyền xuất nhập khẩu sản phẩm báo chí được mở rộng cho các cơ quan báo chí hoặc doanh nghiệp đủ điều kiện. Đồng thời, dự thảo phân quyền cho địa phương thực hiện 10 thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý báo chí tại cơ sở.

Tiếp đó, trình bày tham luận với chủ đề: "Phát triển mô hình tổ hợp báo chí, kinh nghiệm từ Trung Quốc",TS.Lê Hải - Ủy viên Ban Biên tập, Trưởng Ban Tạp chí Cộng sản điện tử - Tạp chí Cộng sản đã chia sẻ kinh nghiệm xây dựng mô hình tổ hợp truyền thông tại Trung Quốc. Tại quốc gia này, các cơ quan báo chí vẫn giữ tính chất sự nghiệp công lập nhưng vận hành theo cơ chế thị trường hóa, nhiều tập đoàn truyền thông lớn ra đời thông qua sáp nhập hành chính, phát triển đa ngành trong khi báo chí đóng vai trò trung tâm.

TS. Lê Hải cho biết, Trung Quốc hiện áp dụng mức thuế ưu đãi 10% cho toàn ngành báo chí – đây có thể là kinh nghiệm tham khảo khi Việt Nam nghiên cứu khung chính sách hỗ trợ tổ hợp báo chí trong tương lai.

Bên cạnh hai tham luận chính, hội thảo còn diễn ra phiên Thảo luận mở với sự tham gia tích cực của các chuyên gia, nhà báo và đại biểu. Các ý kiến tại phiên thảo luận đều nhất trí rằng việc sửa đổi Luật Báo chí lần này không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn mang tính chiến lược, nhằm tạo nền tảng pháp lý vững chắc để báo chí Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò định hướng và dẫn dắt dư luận trong kỷ nguyên truyền thông số đầy thách thức.

Một số Đại biểu đóng góp ý kiến trong phiên Thảo luận mở:

Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, ông Phùng Công Sưởng nhận định, Luật Báo chí (sửa đổi) cần tháo gỡ những "nút thắt" về kinh tế, tổ chức và cơ chế vận hành, từ đó mở ra hành lang pháp lý thuận lợi để báo chí Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và hội nhập quốc tế.

Chủ tịch Le Group, ông Lê Quốc Vinh nhấn mạnh, Luật Báo chí (sửa đổi) cần tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các cơ quan báo chí chủ động phát triển mô hình tổ hợp truyền thông, hệ sinh thái báo chí và khai thác các nguồn lực kinh doanh một cách linh hoạt. Ông cho rằng, cần có quy định rõ ràng để báo chí có thể tự do liên kết, đa dạng hóa nguồn thu – từ quảng cáo doanh nghiệp, hợp tác xã hội, độc giả đến hoạt động tự doanh – mà không xa rời sứ mệnh cốt lõi, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và thích ứng với yêu cầu của kỷ nguyên số

Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, ông Phạm Mạnh Hùng nhấn mạnh, Luật Báo chí (sửa đổi) cần được thiết kế theo tư duy mở, bám sát bối cảnh kỷ nguyên số, đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế một cách khách quan để nhận diện rõ thách thức của báo chí Việt Nam. Ông cũng đề xuất quy trình cấp và thu hồi thẻ nhà báo phải minh bạch, nhanh chóng, đồng thời cần cụ thể hóa vai trò cơ quan chủ quản và điều kiện hoạt động, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy báo chí phát triển bền vững.

Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Nguyễn Tiến Bình cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) cần bổ sung quy định buộc các đơn vị kinh doanh sản phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí nhằm đảm bảo nguồn thu chính đáng. Đồng thời, ông đề xuất thành lập cơ quan trung gian báo chí để tăng cường kết nối giữa người dân và các tòa soạn, khắc phục hạn chế về tôn chỉ mục đích riêng lẻ của từng báo.

Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam, bà Nguyễn Thị Sự cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) cần có cơ chế đặc thù về tài chính, nhân sự, công nghệ để phù hợp với mô hình báo chí đa phương tiện; đồng thời, bổ sung quy định rõ ràng, mạnh mẽ hơn về bảo vệ bản quyền tác phẩm báo chí, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của cơ quan báo chí trên môi trường số.

Phó Tổng Biên tập Báo Xây dựng, Tào Khánh Hưng cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) cần bổ sung các quy định liên quan đến hoạt động báo chí trên nền tảng số và mạng xã hội, đảm bảo quyền tác nghiệp, bảo vệ sở hữu trí tuệ, đồng thời có cơ chế xử lý vi phạm, đặc biệt là với các nền tảng xuyên biên giới, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho sự phát triển của báo chí trong môi trường số hóa hiện đại.

Luật sư Trương Anh Tú – Chủ tịch TAT Law Firm – cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) cần xây dựng khung pháp lý phù hợp với môi trường truyền thông hiện đại, đặc biệt là hoạt động báo chí trên không gian mạng, cơ chế liên kết và tổ hợp báo chí – truyền thông. Ông nhấn mạnh việc cập nhật các khái niệm mới như “kênh nội dung trên không gian mạng”, “tổ hợp báo chí”, cho thấy tư duy lập pháp đã dần bắt nhịp với thực tiễn số hóa, song vẫn cần tiếp tục làm rõ để tránh vướng mắc khi triển khai, nhất là về cấp thẻ nhà báo định kỳ, liên kết báo chí và xuất bản xuyên biên giới. Theo ông, luật sửa đổi lần này không chỉ điều chỉnh hoạt động nghề nghiệp, mà còn phải trở thành công cụ thúc đẩy báo chí phát triển minh bạch, hiệu quả và hội nhập trong kỷ nguyên truyền thông số.

Tổng Biên tập Báo Vietnamnet, ông Nguyễn Văn Bá, đánh giá dự thảo Luật Báo chí sửa đổi đã giải quyết được nhiều vướng mắc hiện hành nhưng vẫn cần hoàn thiện. Ông nhấn mạnh ba điểm quan trọng: cần làm rõ định nghĩa “không gian mạng” để đảm bảo dễ hiểu và phù hợp hơn; xem xét lại quy định yêu cầu các nội dung trên không gian mạng phải đăng trên tờ chính thống của cơ quan báo chí nhằm tránh gây khó khăn trong tổ chức hoạt động; và đề xuất xem xét cơ chế thuế thu nhập doanh nghiệp cho báo chí tương tự như các ngành đặc thù khác, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của báo chí Việt Nam.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam, đánh giá dự thảo Luật Báo chí đã có chương quy định rõ ràng về hoạt động báo chí trên không gian mạng, nhưng cần làm rõ thêm về mô hình kinh doanh báo chí, vai trò của Nhà nước trong đầu tư và mua sắm dịch vụ công nghệ thông tin trên nền tảng số, cũng như cơ chế tổ chức sự nghiệp công lập đối với các cơ quan báo chí.

Ông Nguyễn Kim Khiêm, Tổng Giám đốc Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội, nhấn mạnh cần xây dựng một mô hình tổ hợp truyền thông chi tiết, làm rõ cơ chế vận hành, tư cách pháp nhân cũng như mô hình tài chính phù hợp. Ông đề xuất tổ chức thêm hội thảo chuyên sâu để phân tích các khía cạnh pháp lý, tài chính nhằm tạo cơ sở vững chắc cho việc luật hóa, đảm bảo mô hình tổ hợp truyền thông có thể triển khai hiệu quả ngay khi ban hành. 

Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu