Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính đầu tư vào năng lượng toàn cầu trong năm 2025 có thể vượt quá 3.300 tỷ USD, trong đó hơn 60% (tương tương 2.200 tỷ USD) tập trung cho các công nghệ năng lượng sạch ngay cả khi các vấn đề về khí hậu không được coi trọng như an ninh và khả năng chi trả.

Đến năm 2026, mục tiêu hàng đầu của các nước có thể là thúc đẩy tăng trưởng thông qua cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp. Chính sách công nghiệp và kinh tế hiện được cho là đòn bẩy chính cho các chính sách chuyển đổi năng lượng. Thay vì chính sách năng lượng truyền thống, các nước sẽ tập trung vào chính sách công nghiệp để đạt được những mục tiêu kinh tế và chiến lược. Cụ thể, đây có thể là cuộc đua xây dựng nhà máy chứ không chỉ là các trang trại điện Mặt Trời và điện gió.

Cuộc chuyển dịch năng lượng toàn cầu đã có một bước ngoặt lịch sử khi chi phí sản xuất điện từ các nguồn tái tạo đã trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết. Theo hai báo cáo của Liên hợp quốc (LHQ), hơn 90% các nhà máy năng lượng tái tạo mới được xây dựng hiện nay có chi phí sản xuất điện thấp hơn so với phương án sử dụng nhiên liệu hóa thạch rẻ nhất. Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho rằng thế giới đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên năng lượng mới. Ông cho rằng thời đại của nhiên liệu hóa thạch đang đi đến hồi kết và nhường chỗ cho năng lượng sạch.

Số liệu từ Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) cũng chỉ ra sự sụt giảm chi phí ấn tượng. Điện Mặt Trời hiện rẻ hơn 41% so với nhiên liệu hóa thạch, một sự thay đổi ngoạn mục khi không lâu trước đây chi phí này còn cao gấp bốn lần. Tương tự, điện gió ngoài khơi cũng rẻ hơn đến 53%, trở thành nguồn năng lượng tái tạo mới có chi phí phải chăng nhất. 

Còn trong báo cáo thường niên “ Triển vọng Năng lượng Thế giới” (WEO) được công bố vào tháng 11/2025, IEA cho rằng năng lượng tái tạo đang mở rộng nhanh hơn nhiều so với nhiên liệu hóa thạch trên phạm vi toàn cầu, bất chấp những thay đổi chính sách tại Mỹ, và nhu cầu dầu mỏ có thể đạt đỉnh vào khoảng năm 2030.

Trong báo cáo năm nay, IEA đã đưa ra 3 kịch bản khác nhau cho tương lai năng lượng và trong tất cả các kịch bản này, năng lượng tái tạo đều tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ nguồn năng lượng lớn nào khác và dẫn đầu là điện Mặt Trời. Cụ thể, 3 kịch bản được IEA đưa ra bao gồm: kịch bản chính sách hiện hành (CPS), chỉ tính đến các chính sách hiện có; kịch bản chính sách đã nêu (STEPS), tính cả các chính sách đã được công bố nhưng chưa thực thi; và kịch bản phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero).

Theo kịch bản CPS, nhu cầu dầu và khí đốt tự nhiên sẽ tăng 16% đến năm 2035 và tiếp tục tăng đến 2050. IEA từng loại bỏ kịch bản này khỏi các báo cáo từ năm 2020. Còn theo kịch bản STEPS, nhu cầu dầu đạt đỉnh vào khoảng năm 2030, giảm xuống còn 100 triệu thùng/ngày vào năm 2035 rồi giảm tiếp trong những năm sau đó.

Trong báo cáo WEO 2025, IEA cho rằng nhiệt độ tăng thêm của Trái Đất sẽ vượt quá 1,5 độ C so với thời tiền công nghiệp. Trong kịch bản CPS, nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng trên 2 độ C vào khoảng năm 2050, tăng 2,9 độ C vào năm 2100 và sau đó còn tăng tiếp. Trong kịch bản STEPS, nhiệt độ sẽ tăng trên 2 độ C vào khoảng năm 2060 và 2,5 độ C vào năm 2100. Còn trong kịch bản Net Zero, mức tăng nhiệt độ sẽ đạt đỉnh 1,65 độ C vào năm 2050 rồi sau đó giảm xuống dưới ngưỡng 1,5 độ C vào năm 2100.

Báo cáo WEO 2025 cũng cho biết nhu cầu điện đang tăng nhanh do hình thành các trung tâm dữ liệu và AI ở các nền kinh tế phát triển và Trung Quốc, cùng với nhu cầu điều hòa nhiệt độ tăng nhanh ở các nước đang phát triển. Trong tất cả các kịch bản, Trung Quốc luôn là thị trường lớn nhất cho năng lượng tái tạo, chiếm từ 45 - 60% tổng công suất triển khai toàn cầu trong 10 năm tới.

Trung Quốc hiện là quốc gia chi tiêu cho năng lượng sạch lớn nhất thế giới, gần bằng tổng chi tiêu của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cộng lại, đồng thời dẫn đầu toàn cầu về sản xuất trong hầu hết các chuỗi cung ứng năng lượng sạch và tiên tiến. Ấn Độ cũng thể hiện tham vọng trong cuộc đua này khi chính phủ ban hành một loạt chính sách ưu đãi cho hoạt động sản xuất trong nước và các quy định bắt buộc về triển khai năng lượng sạch. Ví dụ, khu phức hợp năng lượng xanh Dhirubhai của Ấn Độ dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ năm sau và hướng đến mục tiêu tập hợp các nhà máy sản xuất tấm pin Mặt Trời và pin.

Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị cũng đã đưa an ninh năng lượng trở lại là vấn đề quan tâm hàng đầu trong chương trình nghị sự, biến khả năng phục hồi trở thành chủ đề lớn thứ hai trong năm 2026. Trung Quốc dự kiến tiếp tục nỗ lực tăng cường khả năng phục hồi của cơ sở hạ tầng năng lượng và gia tăng vị thế dẫn đầu trong các công nghệ mới. Châu Âu đang chuyển hướng khỏi nhiên liệu của Nga, hướng tới mục tiêu loại bỏ hoàn toàn khí đốt, dầu mỏ và năng lượng hạt nhân của Nga. Mỹ đang đa dạng hóa và tăng nguồn cung nội địa lithium, coban, niken và đất hiếm.

Trước bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng cao, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ủng hộ cách tiếp cận tích hợp đối với các giải pháp năng lượng, bao gồm lưu trữ năng lượng, năng lượng hạt nhân tiên tiến, nhiên liệu sạch, hydro và loại bỏ carbon. Theo WEF, không có công nghệ nào có thể tự giải quyết được quá trình chuyển đổi năng lượng, mà cần có sự kết hợp của nhiều giải pháp. Các khu vực, ngành công nghiệp và doanh nghiệp khác nhau sẽ có chiến lược riêng, nhưng họ phải hợp tác với nhau.

Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu

https://doanhnghiepthuonghieu.vn/kinh-te-nam-2025-va-du-bao-2026-nang-luong-sach-van-la-xu-the1-p67779.html