IoT trong nông nghiệp Việt Nam: Bước tiến và cách thức học hỏi từ láng giềng
22/06/2025 06:00
Việt Nam đã có những bước khởi đầu trong ứng dụng Internet of Things (IoT) vào nông nghiệp, đặc biệt trong nuôi thủy sản, nhưng vẫn còn nhiều khoảng cách so với Thái Lan và Indonesia – hai quốc gia Đông Nam Á đang triển khai nhanh các giải pháp IoT quy mô lớn.
Tại Cà Mau, các ao nuôi tôm đã được trang bị cảm biến giám sát liên tục nhiệt độ, pH, độ mặn và oxy hòa tan; dữ liệu được truyền về trung tâm kiểm soát qua mạng không dây và tích hợp AI, Big Data và 5G, giúp nông dân xử lý môi trường nuôi gần như ngay lập tức. Một cá nhân tham gia mô hình tại Đầm Dơi cho biết IoT không chỉ tăng hiệu quả ngắn hạn mà còn hỗ trợ phát triển “hệ sinh thái nông nghiệp thông minh”.
Các nghiên cứu cho thấy ứng dụng IoT tại Việt Nam đã giúp tăng năng suất đạt khoảng 23,2% và tiết kiệm tới 30% nước tưới trong mô hình canh tác chính xác, tương đương mức tăng của Indonesia (23,5%) và Thái Lan (23,3%) . Cụ thể, hệ thống cảm biến đã giúp giám sát thời gian thực các chỉ số môi trường, đưa ra cảnh báo sớm và giúp tối ưu hóa tài nguyên.
Ứng dụng IoT là không thể thiếu trong nông nghiệp hiện đại
Tuy vậy, việc triển khai IoT tại Việt Nam chủ yếu mới dừng ở dự án thí điểm. Các mô hình rải rác ở Cà Mau và một vài vùng nuôi lớn vẫn còn hạn chế về quy mô và số lượng, và chủ yếu tập trung vào thủy sản. Trong khi đó, Indonesia đã thương mại hóa IoT rộng rãi, hỗ trợ nông dân áp dụng cảm biến, phân tích dự báo, drone và mô hình tự động hóa từ trồng trọt đến chăn nuôi.
Thái Lan cũng không đứng ngoài cuộc. Các nông dân tại Chiang Mai đã tham gia chương trình đào tạo “SUNSpACe” do EU tài trợ, giúp nâng cao năng lực vận hành IoT thực chiến, từ sử dụng ứng dụng điện thoại đến phân tích dữ liệu và tự động hóa tưới tiêu.
Khoảng cách giữa Việt Nam và các nước láng giềng phần lớn đến từ cơ chế hỗ trợ kỹ năng vận hành và chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư IoT cho quy mô nhỏ – thực trạng bộ phận người dân vẫn thiếu kiến thức, chưa được đào tạo bài bản và gặp khó khăn khi tự đầu tư cảm biến hoặc thuê dịch vụ .
Học hỏi từ Đông Nam Á là hoàn toàn khả thi. Cần bắt đầu bằng chính sách tập huấn tại địa phương để nâng cao trình độ vận hành, tăng hỗ trợ đầu tư thiết bị hoặc thuê thuê ngoài công nghệ. Đồng thời, sự vào cuộc mạnh mẽ của liên kết viện – doanh nghiệp – người dân như mô hình “SUNSpACe” của Thái Lan chính là động lực giúp nhân rộng IoT. Doanh nghiệp Việt như Farmtech (Khánh Hòa) cũng đã phát triển cảm biến đơn giản, dễ dùng để thay đổi tư duy nông dân.
Việc ứng dụng IoT trong nông nghiệp không phải là điều quá xa vời. Nhưng để nó phát huy hiệu quả, cần những bước đi cụ thể và phù hợp với từng cấp độ sản xuất. Ở những nơi có điều kiện, chính quyền địa phương nên đầu tư mô hình thí điểm quy mô nhỏ, kèm theo đào tạo kỹ thuật và hỗ trợ thiết bị cơ bản. Doanh nghiệp công nghệ có thể đồng hành bằng việc cho thuê cảm biến, theo dõi dữ liệu và hướng dẫn người dùng. Với các hợp tác xã, nếu có thể kiểm soát chất lượng qua hệ thống cảm biến đơn giản, thì việc bán hàng theo đơn đặt hàng trước hoặc xuất khẩu cũng sẽ thuận lợi hơn. Đây không phải là một cuộc cách mạng lớn, mà là những thay đổi nhỏ, làm tới đâu chắc tới đó, giúp người trồng cây, nuôi cá giảm rủi ro và nâng cao thu nhập.
Bộ Tài chính vừa đề xuất kéo dài chính sách thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu đến hết năm 2026 nhằm hỗ trợ ổn định giá nhiên liệu trong nước, giảm áp lực lên chỉ số...
Trong những năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã và đang triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, trong đó đặc biệt chú trọng ph...
Khởi nguồn từ một giống lúa địa phương hai lần giành danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới”, ST25 đã trở thành biểu tượng cho hướng đi mới của gạo Việt – chinh phục thị trườn...
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, chuẩn hoá lại các thủ tục hành chính về đất đai đã công bố, bảo đảm việc thực hiện thủ tục hành ch...
Tại Việt Nam, kinh tế tuần hoàn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp, mang đến lợi ích kinh tế, góp phần bảo vệ hệ sin...
Giới chuyên gia dự báo, xuất khẩu gạo năm 2025 sẽ giảm cả lượng và giá so với năm 2024. Vì vậy, việc duy trì thị phần tại các thị trường truyền thống, tập trung vào phân ...
Trong năm 2024, gần 76.000 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là dấu hiệu tích cực cho thấy doanh nghiệp đã dần thích nghi trong nền kinh tế và đã nhìn thấy cơ hội kinh ...